Araştırmanın konusunu “yurttaş gazeteciliğinde güvenilirlik ölçütlerinin tespit edilmesi” oluşturmuştur. Bu konunun problem olarak seçilmesinin nedeni hem sektör hem de akademik camiada kavramın güvenilirliğinin sorgulanmasındandır. Konu; bazı medya kurum ve kuruluşlarda yer alan yurttaş gazeteciliği ürünü haberler üzerinden irdelenmiştir. Yayınlanan içerikte yurttaşların net katkısı belirlenememiştir. İnceleme yurttaş katkısıyla sunulan bazı haberler üzerinden yapılmıştır. Araştırmada hem bazı basın yayın organlarında içerik analizi yapılmış hem de   alanında uzman gazeteciler, basın meslek kuruluşu yetkilileri ve akademisyenlerle görüşülmüştür.   Ayrıca akademik dünyada konu kavramsal olarak ele alınmış, yapılan görüşmelerden elde edilen verilerle birleştirilmiştir.  Ayrıca, örneklem dışındaki bazı yayın kuruluşlarındaki yurttaş gazetecilik ürünü içeriklerden de teorik olarak bahsedilmiştir. Konuya “Medyanın ekonomi politiği” çerçevesinden de değinilmiştir. Araştırmanın temel sorularını “yurttaş gazeteciliğinde güvenilirlik esastır”; “Bilgi veren, fotoğraf ya da video görüntüsünü gönderen vatandaşın güvenilirliği önemlidir” oluşturmaktadır. Hem nitel içerik analizi hem de görüşmelerden edinilen verilerden bulgulara ulaşılmıştır. Sonuçta, ulaşılan bulgulardan yurttaş gazeteciliğindeki güvenilirlik ölçütleri saptanmıştır. Bu ölçütlerin başında teyit ve kontrol olduğu anlaşılmıştır. Güvenilirlik kriterlerinin tespit edilmesiyle literatüre katkı sağlanmıştır.

3 ÇEŞİT YURTTAŞ GAZETECİLİĞİ….

Bilgi ve iletişim teknolojilerinde yaşanan gelişmeler internet erişimini kolaylaştırmıştır. Gelişen sayısal teknolojiler elektronik araçların boyutlarını küçültmüş, enformasyonun mobilizasyonunu mümkün hâle getirmiştir. Dijitalleşme ve haberleşme teknolojisinin gelişimi kablosuz iletişimin gerçekleşmesine de imkân tanımıştır. Dijital teknolojiyle birlikte haberleşmenin kolaylığı ve yaygınlığı da internet kullanan fert sayısını arttırmıştır. Bu durum gazetecilikte “yurttaş gazeteciliği” ürünü haberlerin sayısının artmasına zemin hazırlamıştır. Yurttaşlar “haber üretim sürecinde aktif rol almaya başlamıştı

Haberciliğin temeli veriye dayanmaktadır. Veriler sadece sayılardan ibaret değildir. Polis adliye tutanakları, hastane raporları, yargı kararları gibi belgeler ile fotoğraf ve görüntüler de veri sayılmaktadır. Bu haber kayıtlarının profesyonel gazetecilerine ulaştırılıp haberleştirilmesi de veri gazeteciliğini kapsamaktadır.

Yeni medya teknolojileri vasıtasıyla tanıklıklar, elde edilen bilgiler daha kolay aktarılır hale gelmiştir Dijital teknolojinin gelişmesi sonucu olarak günümüzde yurttaşlar tanıklıklarını cep telefonu, akıllı saat, güvenlik kameraları yardımıyla kayıt altında tutabilmektedir. Tutulan kayıtlar bazen sosyal medya hesaplarından bazen de medya kuruluşlarının ihbar hatları aracılığıyla haber merkezlerine ulaştırılmaktadır. Dijitalleşme ve sosyal medya ekseninde yeni bir durumun ortaya çıktığı söylenebilir. Böylece yurttaş gazeteciliği uzman gazeteciliğin dışında ayrı habercilik formatı gibi incelenir olmuştur. Bu çalışmada, yurttaş gazeteciliğinin profesyonel gazetecilikle birlikte var olma koşulları değerlendirilmiştir. Yayın kuruluşlarının işini kolaylaştıran bu ileti ve enformasyon aktarımı ne yazık ki “sağlıklı” “olduğu/olmadığı” tartışmalarını da beraberinde getirmiştir. Çalışmanın konusunu, yurttaşların yayın kuruluşlarına gönderdiği bilgi, fotoğraf, video gibi iletilerin haber olarak yayınlanma ya da yayınlanmama süreci oluşturmaktadır.

Akademik alanda literatür taramasında 3 çeşit yurttaş gazetecilik modeline rastlanılmıştır. Ancak incelemede “katılımcı gazetecilik” modeli üzerinde durulmuştur. Katılımcı gazetecilik modeli; yurttaşlar tarafından haber merkezlerine gönderilen ve yayınlanan/yayınlanmayan fotoğraf, görüntü, enformasyon gibi iletilerin eşik bekçileri tarafından değerlendirilmesi sürecidir. Mesleği gazetecilik olmayan yurttaşların sahip oldukları dijital cihazlarla kaydettikleri haber kayıtlarının profesyonel gazetecilere ulaştırıp haberleştirme süreci bu konuda ele alınmıştır. Ayrıca kavramın hem tarihsel gelişimi ele alınmış hem de geleceği sorgulanmıştır. Yurttaş gazeteciliği kavramı medyanın ekonomi politik yaklaşımı çerçevesinden de ele alınmıştır. Bu konuda hem sektör hem meslek kuruluş temsilcileri hem de iletişimci akademisyenlerle derinlemesine doğrudan/yarı yapılandırılmış görüşme teknikleri uygulanarak görüş alınmıştır. Alınan görüşler nitel içerik analizine tabi tutulan örneklemdeki verilerden yer alan bulgularla birleştirilerek sonuca gidilmiştir. Çalışmanın problemini “yurttaş gazeteciliği kaynaklı haberlerde güvenilirlik ölçütleri” olgusu oluşturmaktadır. “Güvenilirlik ölçütleri” tartışmasının temelinde son dönemde gazeteciler arasında vatandaştan gelen görüntünün haber olarak kullanılmasına dair tartışmalar etkili olmuştur. Nitekim yurttaş gazeteciliğiyle ilgili olarak literatürde de yer alan bazı örnekler profesyonel habercilik açısından yararlı görüldüğüne dair görüşlerin savunulmasına neden olmuştur. Ancak bazı olumsuz örnekler de yurttaş gazeteciliğine mesafeli yaklaşılmasına neden olmaktadır. Yaşanan tartışmalar kavramın profesyonel gazetecilik açısından da ele alınmasına neden olmuştur. Çalışmanın araştırma sorusunu “Yurttaş Gazeteciliğinde güvenilirlik ölçütü esastır”, “Bilgi veren, fotoğraf ya da video görüntüsünü gönderen vatandaşın güvenilirliği önemlidir” oluşturmuştur. Yayın kuruluşlarına haber ulaştıran yurttaşların farklı amaçları olabileceği görüşleri savunulurken bu durumun haberi etkileyebileceği düşüncüleri de vardır. Çalışmanın amacı, profesyonel gazetecilerin yurttaş gazeteciliği ürünü haber kayıtlarını değerlendirirken ne tür işlemlerden ortaya çıkarıldığının tespitini yapmak. Yurttaşlar tarafından gönderilen haber kayıtlarının direk yayına verildiğinin/verilmediğinin tespitinin sebepleriyle ortaya konulmasını ortaya çıkarmaktır. Uygulanan kriterler ile belirlenen ölçütlerin saptanarak literatüre katkı sağlanması amaçlanmaktadır. Konunun kavramsal olarak ele alınmasında literatür taramasında, önce yurttaşlık kavramı ve boyutları ele alınmıştır. Yurttaş gazeteciliğinin tarihsel gelişiminden bahsedilmiştir. Yeni medya uygulamaları, gazetecilik açısından daha iyi, daha bağlamlı bir içerik sağlamakta, bu kapsamda da duyarlı bir okuyucu kitlesi yaratmaktadır. Sosyal ağlar üzerinden artık insanlar ileti paylaşabilme akabinde bir kamuoyu oluşturabilme imkânını elde etmişlerdir. Bu tür etkileşimler bir domino etkisi oluşturabilmektedir. Bu yüzden yurttaş gazeteciliği örneklemdeki kapsam dahilinde ele alınan yurttaş gazeteciliği örnekleri üzerinden irdelenmiştir. Bunun yanı sıra amaçlı örneklemle belirlenen sektör temsilcileri, basın meslek kuruluş yetkilileri ve akademisyenlerin görüşleri alınıp, tartışılmış, bulgulara ulaşılmış ve sonuca varılmıştır.